άρθρο του Μανόλη Βασιλάκη - μέλους του ιδρυτικού πυρήνα της ΕΝΑΚ - MSc in statistics, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Με αφορμή τη συζήτηση που γίνεται για τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα ασφαλιστικά Ταμεία κύριας σύνταξης και τις μειώσεις συντάξεων που ζητάνε οι Ευρωπαίοι δανειστές της χώρας, θα προσπαθήσω να δώσω μια εικόνα της σκανδαλώδους διαχείρισης υπέρ των συμφερόντων των μεγάλων εργοδοτών με μια περίπτωση στην οποία συνηγόρησε και η συνδικαλιστική ηγεσία των εργαζομένων.
Το Ταμείο Ασφάλισης Προσωπικού Ιονικής Λαϊκής Τράπεζας ήταν ένα Ταμείο από τα πολλά που οι μεταπολεμικές κυβερνήσεις είχαν δημιουργήσει στη λογική της δημιουργίας ασφαλισμένων πολλών ταχυτήτων.
Το θέμα αυτό άρχισε να κουβεντιάζεται και να δημιουργείται από τότε που ολοκληρώθηκε «η μεγαλύτερη ιδιωτικοποίηση που έγινε στην Ελλάδα» όπως με πανηγυρικό τρόπο αποκάλεσε το ξεπούλημα της Ιονικής Τράπεζας το προεδρείο του Συλλόγου Υπαλλήλων Ιονικής Τράπεζας που προέκυψε μετά από άγρια και σχεδόν βίαιη παρέμβαση του συστήματος Τσουκάτου αμέσως μετά την μεγάλη, και με καθολική συμμετοχή; απεργία των 45 ημερών ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της Ιονικής Τράπεζας.
Με την έλευση του νέου ιδιώτη ιδιοκτήτη υπήρχε η απαίτηση για απαλλαγή από τις υποχρεώσεις, που λόγω της συνέχειας της εταιρείας, είχε απέναντι στους εργαζόμενους. Έτσι άρχισε να πιέζει στην κατεύθυνση της μείωσης του εργατικού κόστους.
Ταυτόχρονα η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ θέλοντας να ολοκληρώσει το έργο της κυβέρνησης Μητσοτάκη ψηφίζει το 2002 το νόμο 3029 (νόμος Ρέππα) με τον οποίο προβλεπόταν η σταδιακή μείωση του ποσοστού αναπλήρωσης σταδιακά από το 80% στο 70% και ο υπολογισμός της σύνταξης με βάση το μέσο όρο των μισθών της τελευταίας πενταετίας αντί του τελευταίου μισθού.
Ποια ήταν η αντίδραση των εργοδοτικών συνδικαλιστών (συμπεριλαμβάνεται και το τότε Προεδρείο του ΣΥΙΛΤΕ βεβαίως) ; Καμία..
Ο ίδιος νόμος όμως προέβλεπε και την υποχρεωτική ένταξη των κλάδων σύνταξης όλων των ειδικών ταμείων στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ με το καταστατικό τους μέχρι την 31/12/2007.
Η απόδειξη: (άρθρο 5 παρ. 2 του ν. 3029/2002)
Οι κλάδοι σύνταξης των ταμείων Τ.Α.Π.-Ο.Τ.Ε., Τ.Σ.Π.-Η.ΣΑΠ., Τ.Σ.Π.-Ε.Τ.Ε., Τ.Σ.Π.-Α.Τ.Ε., ΤΑΠ.-Ι.Λ.Τ., Τ.Α.Π.-Ε.Τ.Β.Α., Τ.Σ.Ε.Α.Π.Γ.Σ.Ο. και Τ.Α.Π.Α.Ε.-Εθνική έως 1.1.2008 εντάσσονται στον κλάδο σύνταξης του Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων μετά από απόφαση των Διοικητικών τους Συμβουλίων και εκπόνηση ειδικής οικονομικής μελέτης που προκηρύσσεται και ανατίθεται από τον Υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών.
(άρθρο 5 παρ. 2 του ν. 3029/2002)
Από της εντάξεως οι νέοι εργαζόμενοι οι οποίοι ασφαλίζονταν στους κλάδους σύνταξης των ανωτέρω ταμείων, ασφαλίζονται υποχρεωτικά και αυτοδίκαια στο Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. και διέπονται από τη νομοθεσία του. Από της εντάξεως οι ήδη ασφαλισμένοι των ανωτέρω εντασσόμενων κλάδων ασφαλίζονται στο Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. και εξακολουθούν να διέπονται ως προς τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης από τις διατάξεις της νομοθεσίας των εντασσόμενων κλάδων, όπως ισχύει μετά το Ν.2084/92 ΦΕΚ 165 Α') και τις διατάξεις του παρόντος.
Ακόμα δηλαδή και ο νόμος Ρέππα χρονικό περιθώριο πενταετίας για την ένταξη στο ΙΚΑ.
Τι σημαίνει όμως η έκφραση «εξακολουθούν να διέπονται ως προς τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης από τις διατάξεις της νομοθεσίας των εντασσόμενων κλάδων» και γιατί στην ουσία της ήταν παγίδα για τους εργαζόμενους;
Αυτή η ρύθμιση ήταν το τυράκι στη φάκα της ενοποίησης όλων των ασφαλιστικών Ταμείων σε ένα χωρίς να ανοίξει μύτη. Ο στόχος εκείνη την εποχή ήταν να δημιουργήσει «κουλτούρα ΙΚΑ» δηλαδή «όλοι σο ίδιο ταμείο είμαστε άρα γιατί εσύ να παίρνεις μεγαλύτερη σύνταξη» . Και βέβαια να διευκολύνει εργοδότες και κράτος στην μείωση του δαιμονοποιημένου «μη μισθολογικού κόστους» (εργοδοτικές εισφορές στα ταμεία ασφάλισης) μειώνοντας αντίστοιχα και εξισώνοντας (προς τα κάτω βέβαια) τις παροχές σύνταξης. Αυτό ολοκληρώθηκε την περίοδο 2008 (προ μνημονίου) μέχρι το 2012 (με την δικαιολογία του μνημονίου) με αλλεπάλληλους ασφαλιστικούς νόμους που κινούνταν στην κατεύθυνση της πλήρους ισοπέδωσης των συνταξιοδοτικών παροχών στα επίπεδα της εθνικής σύνταξης.
Ας δούμε όμως τώρα γιατί η κυβέρνηση Σημίτη θέλησε να εντάξει τα Ταμεία στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. (άρθρο 5 παρ.11 του νόμου 3029)
Με κοινή υπουργική απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων ρυθμίζονται θέματα σχετικά με τις εισφορές ασφαλισμένων και εργοδοτών του κλάδου σύνταξης των ανωτέρω ταμείων και ειδικότερα η διαδικασία σύγκλισης των εισφορών αυτών προς τις αντίστοιχες που ισχύουν στο Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ., καθώς και η χρονική διάρκεια ισχύος της υποχρέωσης για κάλυψη των ετήσιων οργανικών ελλειμμάτων, που προβλέπεται από την παρ. 4 του άρθρου 46 του Ν. 2084/1992
Η συγκεκριμένη παράγραφος λέει
• Πως στόχος της ένταξης των Ταμείων είναι η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών στα επίπεδα του κλάδου σύνταξης του ΙΚΑ
• Πως αυτό θα επιτευχθεί σταδιακά και με υπουργική αποφάσεις που θα εκδίδονταν στο μέλλον,
• Αναφέρει τη δέσμευση του κράτους στην κάλυψη των ελλειμμάτων των Ταμείων με βάση το νόμο Σιούφα.
Και τελικά ο κρυφός στόχος της ένταξης των ταμείων στο ΙΚΑ με τα καταστατικά τους ήταν
• η σταδιακή ισοπέδωση όλων των συνταξιοδοτικών παροχών στο κατώτερο δυνατό επίπεδο.
• Η απαλλαγή των εργοδοτών από το υψηλό «μη μισθολογικό κόστος», όπως υποτιμητικά αποκαλούνται οι εργοδοτικές εισφορές που στόχο έχουν αξιοπρεπείς συντάξεις για τους εργαζόμενους.
• Η «εγγύηση του κράτους» για την κάλυψη των ελλειμμάτων φάνηκε εκ των υστέρων ότι στόχευε στην «εγγύηση» της εθνικής σύνταξης των 360 ευρώ, με ουσιαστική ισοπέδωση των συντάξεων.
Το επόμενο ερώτημα που προκύπτει είναι:
Έπρεπε να βιαστούμε να εντάξουμε «εθελοντικά» τον κλάδο σύνταξης του ΤΑΠΙΛΤ στο ΙΚΑ ΕΤΑΜ έστω και με το καταστατικό του;
Η απάντηση είναι σαφώς όχι. Η μόνη συνέπεια που είχε ήταν τελικά η μείωση των εισφορών εργαζόμενου και εργοδότη ωφελώντας κατ’ ουσία μόνο τον εργοδότη και στερώντας σημαντικούς πόρους από το Ταμείο. Αυτό το αποδέχτηκε ο νομοθέτης και έτσι όταν με τον νόμο 3655/2008 προχώρησε στην ένταξη του κλάδου σύνταξης του Ταμείου Συντάξεων της Εθνικής Τράπεζας και του Ταμείου Συντάξεων των υπαλλήλων της τράπεζας της Ελλάδος στο ΙΚΑ ΕΤΑΜ υποχρέωσε τις εργοδότριες Τράπεζες να καταβάλουν ποσό ίσο με το ύψος του ελλείμματος των δύο εντασσόμενων ταμείων 382,5 εκατ. ευρώ για την Εθνική και 345 εκ. ευρώ για την Τράπεζα Ελλάδος, (ετήσια καταβολή 25,5 εκατ. Ευρώ και 23 εκ ευρώ αντίστοιχα για χρονική περίοδο 15 ετών) ενώ η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών συμφωνήθηκε να γίνει σταδιακά, ανά τριετία από το 2013 για να καταλήξει το 2023 στα επίπεδα του ΙΚΑ ΕΤΑΜ.
Τι ήθελε η Τράπεζα:
Επεδίωκε με κάθε τρόπο να απαλλαγεί από το «βάρος» των υψηλών εργοδοτικών εισφορών που χρηματοδοτούσαν την αξιοπρεπή διαβίωση των συνταξιούχων και των οικογενειών τους.
Τι έκαναν οι «ενωμένοι» εκείνη την εποχή εργοδοτικοί Σύλλογοι;
Με πολυμερή συνάντηση τον Οκτώβρη του 2003 στην οποία συμμετείχαν οι εργοδοτικοί Σύλλογοι ο εργοδότης , ο αρμόδιος υφυπουργός και ο Διευθυντής του ΤΑΠΙΛΤ προσέφεραν στην Τράπεζα τη συναίνεσή τους στην ένταξη του ΤΑΠΙΛΤ στο ΙΚΑ από τον Μάιο του 2004, με άμεση μείωση των εργοδοτικών εισφορών από το 29% στο 13,33% και των εισφορών του εργαζόμενου από το 14,5% στο 6,67%. Να σημειωθεί ότι δεν πέτυχαν (μήπως γιατί δεν ζήτησαν;;;) καμία γραπτή δέσμευση από την Τράπεζα που να δίνει μέρος της άμεσης ωφέλειας που είχε η τράπεζα στους εργαζόμενους ασφαλισμένους στο ΤΑΠΙΛΤ. (ούτε βέβαια γραπτή δέσμευση που να παρέχει την εγγύηση της καταβολής του εφάπαξ) Ταυτόχρονα απεμπόλησαν την επιχειρησιακή σύμβαση που προέβλεπε την καταβολή των εισφορών υπέρ ΟΕΚ εργατικής εστίας, και ανεργίας από την Τράπεζα!!!! Να σημειωθεί ότι υπήρξε προσφυγή από συναδέλφους της ΔΗΣΚ στο δικαστήριο για την παραβίαση από την Τράπεζα της συγκεκριμένης επιχειρησιακής η οποία και κερδήθηκε γιατί αναγνωρίστηκε ότι πρόκειται για μείωση αποδοχών.
Ωφελήθηκαν οι εργαζόμενοι από αυτή την ένταξη του ΤΑΠΙΛΤ στο ΙΚΑ;
Όπως ισχυρίζονται μερίδα των εργοδοτικών συνδικαλιστών που συνυπέγραψε την ένταξη του ΤΑΠΙΛΤ στο ΙΚΑ, οι εργαζόμενοι ωφελήθηκαν γιατί «η ένταξη στο ΙΚΑ έγινε με όρους ΤΑΠΙΛΤ και όχι με όρους ΙΚΑ». Ποια είναι όμως η αλήθεια;
Όπως φαίνεται και παραπάνω η πολιτική βούληση των κυβερνήσεων ήταν να ενταχθούν όλα τα ειδικά Ταμεία στο ΙΚΑ με τα καταστατικά τους. Αυτό βέβαια αποσκοπούσε (όπως εκ των υστέρων αποδείχτηκε αλλά και όπως από τότε προειδοποιούσαμε) στην σταδιακή εξομοίωση με τους μετά το 1993 εισερχόμενους στην αγορά εργασίας. Ακολουθήθηκε δηλαδή πολιτική σαλαμοποίησης. Πράγματι λοιπόν αυτό που ισχύει σήμερα (μετά από διαδοχικές νομοθετικές παρεμβάσεις; του συστήματος ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, νόμος Πετραλιά το 2008 και νόμος Λοβέρδου το 2012) είναι ότι πλέον ουσιαστικά όλοι οι εισερχόμενοι στην αγορά εργασίας από το 1983 και μετά έχουν το καθεστώς ασφάλισης του ΙΚΑ ΕΤΑΜ (προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και υπολογισμό σύνταξης) με σταθερή πυξίδα την σύνταξη των 370 ευρώ στα 67 !!!! Ο μόνος ωφελημένος λοιπόν από την ένταξη του ΤΑΠΙΛΤ στο ΙΚΑ είναι ο εργοδότης ο οποίος κέρδισε 600 εκατομμύρια ευρώ….
Που εμπλέκεται ο κλάδος Πρόνοιας του ΤΑΠΙΛΤ και το εφάπαξ των εργαζομένων της Ιονικής.
Με την υπογραφή της ένταξης του ΤΑΠΙΛΤ στο ΙΚΑ οι εργοδοτικοί Σύλλογοι έπρεπε να δικαιολογηθούν στους συναδέλφους για την υπογραφή τους. Έτσι – και σε συμφωνία με την Τράπεζα – ανακοίνωσαν (χωρίς ποτέ να παρουσιάσουν έγγραφη δέσμευση) ότι η Τράπεζα δεσμεύτηκε για την καταβολή του εφάπαξ και στον τελευταίο εργαζόμενο της Ιονικής. Μάλιστα διέδιδαν πως είχαν συμφωνήσει στην ίδρυση ΝΠΙΔ, στο οποίο θα διαχειριζόταν την εγγύηση της Τράπεζας και τη χορήγηση του εφάπαξ. Όμως αγνόησαν την λαϊκή σοφία. Η γνωστή παροιμία «ο Μανώλης με τα λόγια χτίζει ανώγεια και κατώγια» δείχνει την πραγματικότητα. Στην πορεία φάνηκε το ψέμα και η Τράπεζα δεν «θυμόταν» καμία δέσμευση αφού δεν υπήρχε σε κανένα γραπτό κείμενο.
Ας δούμε όμως και την εξέλιξη του θέματος του κλάδου πρόνοιας:
Με την ένταξη του κλάδου Σύνταξης του ΤΑΠΙΛΤ στο ΙΚΑ και του κλάδου Υγείας στο ΤΑΑΠΠΓΑΕ, ο κλάδος πρόνοιας παρέμεινε μέχρι το 2008 ανεξάρτητο ΝΠΔΔ και χορηγούσε εφάπαξ στους αποχωρήσαντες εργαζόμενους. Το 2008 με τον νόμο Πετραλιά εντάχθηκε στον κλάδο Πρόνοιας του ΤΑΥΤΕΚΩ με βασικό στόχο και πάλι την σταδιακή ισοπέδωση των παροχών. Στη συνέχεια το 2011 με την εφαρμογή του PSI δέχτηκε τη χαριστική βολή όταν έχασε το 40%-50% των αποθεματικών του. Με αφορμή αυτό τον Νοέμβριο του 2012 η κυβέρνηση συνεργασίας ΠΑΣΟΚ-ΝΔ-ΔΗΜΑΡ ψήφισε, με διάταξη που περιλαμβανόταν στο νόμο του μνημονίου, την περικοπή του εφάπαξ κατά 47%. Και φυσικά στα σχέδια κυβέρνησης – τρόικας παραμένει ο στόχος για μετατροπή του εφάπαξ από παροχή σε φιλοδώρημα λίγων εκατοντάδων ευρώ… Και σήμερα ο πρόεδρος του ΣΥΙΛΤΕ μιλάει για εγγυητική ευθύνη της Τράπεζας όταν ο Σύλλογος εργαζομένων της Εθνικής που ελέγχεται από τους ομοϊδεάτες του ζητάει από τους συνταξιούχους σε πρόσφατη ανακοίνωσή του:
Ο ΣΥΕΤΕ καλεί για μια ακόμη φορά, το Σύλλογο Συνταξιούχων και τους συναδέλφους που προσέφυγαν στο Συμβούλιο Επικρατείας να αποσύρουν την προσφυγή τους γιατί κινδυνεύουν να βάλουν ταφόπλακα στο Ταμείο μας, αδιαφορώντας για τους εν ενεργεία συναδέλφους τους, ενώ ξέρουν ότι και οι ίδιοι θα ζημιωθούν εφόσον το Συμβούλιο Επικρατείας αποδεχτεί την προσφυγή τους. Το γνωρίζουν γιατί έχουν ενημερωθεί επανειλημμένα και από τη Διοίκηση του Ταμείου ότι το Ταμείο δεν μπορεί να ανταποκριθεί στο ύψος των παροχών που προέβλεπε το παλαιό καταστατικό λόγω του κουρέματος των ομολόγων και της μείωσης της αξίας των μετοχών της
Αυτή είναι η πραγματικότητα. Και μας οδήγησαν εδώ οι μέχρι σήμερα πολιτικές των κυβερνήσεων της περιόδου 1991-2014. Με την πλήρη συνεργασία των συνδικαλιστικών ηγεσιών (με ελάχιστες εξαιρέσεις). Και βέβαια μην ξεχνάτε την διακηρυγμένη μέσα από τις στήλες της εφημερίδας του ΣΥΙΛΤΕ συμφωνία του προεδρείου του, με τις πολιτικές κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ-ΝΔ και της τρόικας. Μην ξεχνάτε επίσης ότι «οι διαβεβαιώσεις» τους για «την ασφάλεια υγείας που δεν κινδυνεύει» διαψεύστηκαν παταγωδώς. Οι πανηγυρισμοί και τα «νενικήκαμεν», μετατράπηκαν σε μνημόσυνα και θρήνο…..
Μανόλης Βασιλάκης MSc in statistics, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Μέλος του ιδρυτικού πυρήνα της ΕΝΑΚ
Με αφορμή τη συζήτηση που γίνεται για τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα ασφαλιστικά Ταμεία κύριας σύνταξης και τις μειώσεις συντάξεων που ζητάνε οι Ευρωπαίοι δανειστές της χώρας, θα προσπαθήσω να δώσω μια εικόνα της σκανδαλώδους διαχείρισης υπέρ των συμφερόντων των μεγάλων εργοδοτών με μια περίπτωση στην οποία συνηγόρησε και η συνδικαλιστική ηγεσία των εργαζομένων.
Το Ταμείο Ασφάλισης Προσωπικού Ιονικής Λαϊκής Τράπεζας ήταν ένα Ταμείο από τα πολλά που οι μεταπολεμικές κυβερνήσεις είχαν δημιουργήσει στη λογική της δημιουργίας ασφαλισμένων πολλών ταχυτήτων.
Το θέμα αυτό άρχισε να κουβεντιάζεται και να δημιουργείται από τότε που ολοκληρώθηκε «η μεγαλύτερη ιδιωτικοποίηση που έγινε στην Ελλάδα» όπως με πανηγυρικό τρόπο αποκάλεσε το ξεπούλημα της Ιονικής Τράπεζας το προεδρείο του Συλλόγου Υπαλλήλων Ιονικής Τράπεζας που προέκυψε μετά από άγρια και σχεδόν βίαιη παρέμβαση του συστήματος Τσουκάτου αμέσως μετά την μεγάλη, και με καθολική συμμετοχή; απεργία των 45 ημερών ενάντια στην ιδιωτικοποίηση της Ιονικής Τράπεζας.
Με την έλευση του νέου ιδιώτη ιδιοκτήτη υπήρχε η απαίτηση για απαλλαγή από τις υποχρεώσεις, που λόγω της συνέχειας της εταιρείας, είχε απέναντι στους εργαζόμενους. Έτσι άρχισε να πιέζει στην κατεύθυνση της μείωσης του εργατικού κόστους.
Ταυτόχρονα η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ θέλοντας να ολοκληρώσει το έργο της κυβέρνησης Μητσοτάκη ψηφίζει το 2002 το νόμο 3029 (νόμος Ρέππα) με τον οποίο προβλεπόταν η σταδιακή μείωση του ποσοστού αναπλήρωσης σταδιακά από το 80% στο 70% και ο υπολογισμός της σύνταξης με βάση το μέσο όρο των μισθών της τελευταίας πενταετίας αντί του τελευταίου μισθού.
Ποια ήταν η αντίδραση των εργοδοτικών συνδικαλιστών (συμπεριλαμβάνεται και το τότε Προεδρείο του ΣΥΙΛΤΕ βεβαίως) ; Καμία..
Ο ίδιος νόμος όμως προέβλεπε και την υποχρεωτική ένταξη των κλάδων σύνταξης όλων των ειδικών ταμείων στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ με το καταστατικό τους μέχρι την 31/12/2007.
Η απόδειξη: (άρθρο 5 παρ. 2 του ν. 3029/2002)
Οι κλάδοι σύνταξης των ταμείων Τ.Α.Π.-Ο.Τ.Ε., Τ.Σ.Π.-Η.ΣΑΠ., Τ.Σ.Π.-Ε.Τ.Ε., Τ.Σ.Π.-Α.Τ.Ε., ΤΑΠ.-Ι.Λ.Τ., Τ.Α.Π.-Ε.Τ.Β.Α., Τ.Σ.Ε.Α.Π.Γ.Σ.Ο. και Τ.Α.Π.Α.Ε.-Εθνική έως 1.1.2008 εντάσσονται στον κλάδο σύνταξης του Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων μετά από απόφαση των Διοικητικών τους Συμβουλίων και εκπόνηση ειδικής οικονομικής μελέτης που προκηρύσσεται και ανατίθεται από τον Υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών.
(άρθρο 5 παρ. 2 του ν. 3029/2002)
Από της εντάξεως οι νέοι εργαζόμενοι οι οποίοι ασφαλίζονταν στους κλάδους σύνταξης των ανωτέρω ταμείων, ασφαλίζονται υποχρεωτικά και αυτοδίκαια στο Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. και διέπονται από τη νομοθεσία του. Από της εντάξεως οι ήδη ασφαλισμένοι των ανωτέρω εντασσόμενων κλάδων ασφαλίζονται στο Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. και εξακολουθούν να διέπονται ως προς τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης από τις διατάξεις της νομοθεσίας των εντασσόμενων κλάδων, όπως ισχύει μετά το Ν.2084/92 ΦΕΚ 165 Α') και τις διατάξεις του παρόντος.
Ακόμα δηλαδή και ο νόμος Ρέππα χρονικό περιθώριο πενταετίας για την ένταξη στο ΙΚΑ.
Τι σημαίνει όμως η έκφραση «εξακολουθούν να διέπονται ως προς τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης από τις διατάξεις της νομοθεσίας των εντασσόμενων κλάδων» και γιατί στην ουσία της ήταν παγίδα για τους εργαζόμενους;
Αυτή η ρύθμιση ήταν το τυράκι στη φάκα της ενοποίησης όλων των ασφαλιστικών Ταμείων σε ένα χωρίς να ανοίξει μύτη. Ο στόχος εκείνη την εποχή ήταν να δημιουργήσει «κουλτούρα ΙΚΑ» δηλαδή «όλοι σο ίδιο ταμείο είμαστε άρα γιατί εσύ να παίρνεις μεγαλύτερη σύνταξη» . Και βέβαια να διευκολύνει εργοδότες και κράτος στην μείωση του δαιμονοποιημένου «μη μισθολογικού κόστους» (εργοδοτικές εισφορές στα ταμεία ασφάλισης) μειώνοντας αντίστοιχα και εξισώνοντας (προς τα κάτω βέβαια) τις παροχές σύνταξης. Αυτό ολοκληρώθηκε την περίοδο 2008 (προ μνημονίου) μέχρι το 2012 (με την δικαιολογία του μνημονίου) με αλλεπάλληλους ασφαλιστικούς νόμους που κινούνταν στην κατεύθυνση της πλήρους ισοπέδωσης των συνταξιοδοτικών παροχών στα επίπεδα της εθνικής σύνταξης.
Ας δούμε όμως τώρα γιατί η κυβέρνηση Σημίτη θέλησε να εντάξει τα Ταμεία στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. (άρθρο 5 παρ.11 του νόμου 3029)
Με κοινή υπουργική απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων ρυθμίζονται θέματα σχετικά με τις εισφορές ασφαλισμένων και εργοδοτών του κλάδου σύνταξης των ανωτέρω ταμείων και ειδικότερα η διαδικασία σύγκλισης των εισφορών αυτών προς τις αντίστοιχες που ισχύουν στο Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ., καθώς και η χρονική διάρκεια ισχύος της υποχρέωσης για κάλυψη των ετήσιων οργανικών ελλειμμάτων, που προβλέπεται από την παρ. 4 του άρθρου 46 του Ν. 2084/1992
Η συγκεκριμένη παράγραφος λέει
• Πως στόχος της ένταξης των Ταμείων είναι η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών στα επίπεδα του κλάδου σύνταξης του ΙΚΑ
• Πως αυτό θα επιτευχθεί σταδιακά και με υπουργική αποφάσεις που θα εκδίδονταν στο μέλλον,
• Αναφέρει τη δέσμευση του κράτους στην κάλυψη των ελλειμμάτων των Ταμείων με βάση το νόμο Σιούφα.
Και τελικά ο κρυφός στόχος της ένταξης των ταμείων στο ΙΚΑ με τα καταστατικά τους ήταν
• η σταδιακή ισοπέδωση όλων των συνταξιοδοτικών παροχών στο κατώτερο δυνατό επίπεδο.
• Η απαλλαγή των εργοδοτών από το υψηλό «μη μισθολογικό κόστος», όπως υποτιμητικά αποκαλούνται οι εργοδοτικές εισφορές που στόχο έχουν αξιοπρεπείς συντάξεις για τους εργαζόμενους.
• Η «εγγύηση του κράτους» για την κάλυψη των ελλειμμάτων φάνηκε εκ των υστέρων ότι στόχευε στην «εγγύηση» της εθνικής σύνταξης των 360 ευρώ, με ουσιαστική ισοπέδωση των συντάξεων.
Το επόμενο ερώτημα που προκύπτει είναι:
Έπρεπε να βιαστούμε να εντάξουμε «εθελοντικά» τον κλάδο σύνταξης του ΤΑΠΙΛΤ στο ΙΚΑ ΕΤΑΜ έστω και με το καταστατικό του;
Η απάντηση είναι σαφώς όχι. Η μόνη συνέπεια που είχε ήταν τελικά η μείωση των εισφορών εργαζόμενου και εργοδότη ωφελώντας κατ’ ουσία μόνο τον εργοδότη και στερώντας σημαντικούς πόρους από το Ταμείο. Αυτό το αποδέχτηκε ο νομοθέτης και έτσι όταν με τον νόμο 3655/2008 προχώρησε στην ένταξη του κλάδου σύνταξης του Ταμείου Συντάξεων της Εθνικής Τράπεζας και του Ταμείου Συντάξεων των υπαλλήλων της τράπεζας της Ελλάδος στο ΙΚΑ ΕΤΑΜ υποχρέωσε τις εργοδότριες Τράπεζες να καταβάλουν ποσό ίσο με το ύψος του ελλείμματος των δύο εντασσόμενων ταμείων 382,5 εκατ. ευρώ για την Εθνική και 345 εκ. ευρώ για την Τράπεζα Ελλάδος, (ετήσια καταβολή 25,5 εκατ. Ευρώ και 23 εκ ευρώ αντίστοιχα για χρονική περίοδο 15 ετών) ενώ η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών συμφωνήθηκε να γίνει σταδιακά, ανά τριετία από το 2013 για να καταλήξει το 2023 στα επίπεδα του ΙΚΑ ΕΤΑΜ.
Τι ήθελε η Τράπεζα:
Επεδίωκε με κάθε τρόπο να απαλλαγεί από το «βάρος» των υψηλών εργοδοτικών εισφορών που χρηματοδοτούσαν την αξιοπρεπή διαβίωση των συνταξιούχων και των οικογενειών τους.
Τι έκαναν οι «ενωμένοι» εκείνη την εποχή εργοδοτικοί Σύλλογοι;
Με πολυμερή συνάντηση τον Οκτώβρη του 2003 στην οποία συμμετείχαν οι εργοδοτικοί Σύλλογοι ο εργοδότης , ο αρμόδιος υφυπουργός και ο Διευθυντής του ΤΑΠΙΛΤ προσέφεραν στην Τράπεζα τη συναίνεσή τους στην ένταξη του ΤΑΠΙΛΤ στο ΙΚΑ από τον Μάιο του 2004, με άμεση μείωση των εργοδοτικών εισφορών από το 29% στο 13,33% και των εισφορών του εργαζόμενου από το 14,5% στο 6,67%. Να σημειωθεί ότι δεν πέτυχαν (μήπως γιατί δεν ζήτησαν;;;) καμία γραπτή δέσμευση από την Τράπεζα που να δίνει μέρος της άμεσης ωφέλειας που είχε η τράπεζα στους εργαζόμενους ασφαλισμένους στο ΤΑΠΙΛΤ. (ούτε βέβαια γραπτή δέσμευση που να παρέχει την εγγύηση της καταβολής του εφάπαξ) Ταυτόχρονα απεμπόλησαν την επιχειρησιακή σύμβαση που προέβλεπε την καταβολή των εισφορών υπέρ ΟΕΚ εργατικής εστίας, και ανεργίας από την Τράπεζα!!!! Να σημειωθεί ότι υπήρξε προσφυγή από συναδέλφους της ΔΗΣΚ στο δικαστήριο για την παραβίαση από την Τράπεζα της συγκεκριμένης επιχειρησιακής η οποία και κερδήθηκε γιατί αναγνωρίστηκε ότι πρόκειται για μείωση αποδοχών.
Ωφελήθηκαν οι εργαζόμενοι από αυτή την ένταξη του ΤΑΠΙΛΤ στο ΙΚΑ;
Όπως ισχυρίζονται μερίδα των εργοδοτικών συνδικαλιστών που συνυπέγραψε την ένταξη του ΤΑΠΙΛΤ στο ΙΚΑ, οι εργαζόμενοι ωφελήθηκαν γιατί «η ένταξη στο ΙΚΑ έγινε με όρους ΤΑΠΙΛΤ και όχι με όρους ΙΚΑ». Ποια είναι όμως η αλήθεια;
Όπως φαίνεται και παραπάνω η πολιτική βούληση των κυβερνήσεων ήταν να ενταχθούν όλα τα ειδικά Ταμεία στο ΙΚΑ με τα καταστατικά τους. Αυτό βέβαια αποσκοπούσε (όπως εκ των υστέρων αποδείχτηκε αλλά και όπως από τότε προειδοποιούσαμε) στην σταδιακή εξομοίωση με τους μετά το 1993 εισερχόμενους στην αγορά εργασίας. Ακολουθήθηκε δηλαδή πολιτική σαλαμοποίησης. Πράγματι λοιπόν αυτό που ισχύει σήμερα (μετά από διαδοχικές νομοθετικές παρεμβάσεις; του συστήματος ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, νόμος Πετραλιά το 2008 και νόμος Λοβέρδου το 2012) είναι ότι πλέον ουσιαστικά όλοι οι εισερχόμενοι στην αγορά εργασίας από το 1983 και μετά έχουν το καθεστώς ασφάλισης του ΙΚΑ ΕΤΑΜ (προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και υπολογισμό σύνταξης) με σταθερή πυξίδα την σύνταξη των 370 ευρώ στα 67 !!!! Ο μόνος ωφελημένος λοιπόν από την ένταξη του ΤΑΠΙΛΤ στο ΙΚΑ είναι ο εργοδότης ο οποίος κέρδισε 600 εκατομμύρια ευρώ….
Που εμπλέκεται ο κλάδος Πρόνοιας του ΤΑΠΙΛΤ και το εφάπαξ των εργαζομένων της Ιονικής.
Με την υπογραφή της ένταξης του ΤΑΠΙΛΤ στο ΙΚΑ οι εργοδοτικοί Σύλλογοι έπρεπε να δικαιολογηθούν στους συναδέλφους για την υπογραφή τους. Έτσι – και σε συμφωνία με την Τράπεζα – ανακοίνωσαν (χωρίς ποτέ να παρουσιάσουν έγγραφη δέσμευση) ότι η Τράπεζα δεσμεύτηκε για την καταβολή του εφάπαξ και στον τελευταίο εργαζόμενο της Ιονικής. Μάλιστα διέδιδαν πως είχαν συμφωνήσει στην ίδρυση ΝΠΙΔ, στο οποίο θα διαχειριζόταν την εγγύηση της Τράπεζας και τη χορήγηση του εφάπαξ. Όμως αγνόησαν την λαϊκή σοφία. Η γνωστή παροιμία «ο Μανώλης με τα λόγια χτίζει ανώγεια και κατώγια» δείχνει την πραγματικότητα. Στην πορεία φάνηκε το ψέμα και η Τράπεζα δεν «θυμόταν» καμία δέσμευση αφού δεν υπήρχε σε κανένα γραπτό κείμενο.
Ας δούμε όμως και την εξέλιξη του θέματος του κλάδου πρόνοιας:
Με την ένταξη του κλάδου Σύνταξης του ΤΑΠΙΛΤ στο ΙΚΑ και του κλάδου Υγείας στο ΤΑΑΠΠΓΑΕ, ο κλάδος πρόνοιας παρέμεινε μέχρι το 2008 ανεξάρτητο ΝΠΔΔ και χορηγούσε εφάπαξ στους αποχωρήσαντες εργαζόμενους. Το 2008 με τον νόμο Πετραλιά εντάχθηκε στον κλάδο Πρόνοιας του ΤΑΥΤΕΚΩ με βασικό στόχο και πάλι την σταδιακή ισοπέδωση των παροχών. Στη συνέχεια το 2011 με την εφαρμογή του PSI δέχτηκε τη χαριστική βολή όταν έχασε το 40%-50% των αποθεματικών του. Με αφορμή αυτό τον Νοέμβριο του 2012 η κυβέρνηση συνεργασίας ΠΑΣΟΚ-ΝΔ-ΔΗΜΑΡ ψήφισε, με διάταξη που περιλαμβανόταν στο νόμο του μνημονίου, την περικοπή του εφάπαξ κατά 47%. Και φυσικά στα σχέδια κυβέρνησης – τρόικας παραμένει ο στόχος για μετατροπή του εφάπαξ από παροχή σε φιλοδώρημα λίγων εκατοντάδων ευρώ… Και σήμερα ο πρόεδρος του ΣΥΙΛΤΕ μιλάει για εγγυητική ευθύνη της Τράπεζας όταν ο Σύλλογος εργαζομένων της Εθνικής που ελέγχεται από τους ομοϊδεάτες του ζητάει από τους συνταξιούχους σε πρόσφατη ανακοίνωσή του:
Ο ΣΥΕΤΕ καλεί για μια ακόμη φορά, το Σύλλογο Συνταξιούχων και τους συναδέλφους που προσέφυγαν στο Συμβούλιο Επικρατείας να αποσύρουν την προσφυγή τους γιατί κινδυνεύουν να βάλουν ταφόπλακα στο Ταμείο μας, αδιαφορώντας για τους εν ενεργεία συναδέλφους τους, ενώ ξέρουν ότι και οι ίδιοι θα ζημιωθούν εφόσον το Συμβούλιο Επικρατείας αποδεχτεί την προσφυγή τους. Το γνωρίζουν γιατί έχουν ενημερωθεί επανειλημμένα και από τη Διοίκηση του Ταμείου ότι το Ταμείο δεν μπορεί να ανταποκριθεί στο ύψος των παροχών που προέβλεπε το παλαιό καταστατικό λόγω του κουρέματος των ομολόγων και της μείωσης της αξίας των μετοχών της
Αυτή είναι η πραγματικότητα. Και μας οδήγησαν εδώ οι μέχρι σήμερα πολιτικές των κυβερνήσεων της περιόδου 1991-2014. Με την πλήρη συνεργασία των συνδικαλιστικών ηγεσιών (με ελάχιστες εξαιρέσεις). Και βέβαια μην ξεχνάτε την διακηρυγμένη μέσα από τις στήλες της εφημερίδας του ΣΥΙΛΤΕ συμφωνία του προεδρείου του, με τις πολιτικές κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ-ΝΔ και της τρόικας. Μην ξεχνάτε επίσης ότι «οι διαβεβαιώσεις» τους για «την ασφάλεια υγείας που δεν κινδυνεύει» διαψεύστηκαν παταγωδώς. Οι πανηγυρισμοί και τα «νενικήκαμεν», μετατράπηκαν σε μνημόσυνα και θρήνο…..
Μανόλης Βασιλάκης MSc in statistics, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Μέλος του ιδρυτικού πυρήνα της ΕΝΑΚ
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου