ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ – ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟ – ΕΠΙΚΑΙΡΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ – ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ

1) Νέες εξελίξεις και νέα δεδομένα δημιουργούνται συνεχώς στο προσφυγικό – μεταναστευτικό ζήτημα επιβεβαιώνοντας πως στατικές ερμηνείες και αναφορές δεν αποτελούν επαρκή μέθοδο προσέγγισης, καθώς το προσφυγικό – μεταναστευτικό δεν έπαψε ποτέ να αποτελεί ένα πολυσύνθετο και πολυπαραγοντικό θέμα, τοποθετημένο σε ένα ευρύ και ρευστό πλαίσιο που δέχεται τις επιδράσεις άμεσα η έμμεσα εμπλεκομένων μερών, που αποτελούν παράλληλα και συστατικά του στοιχεία. Η πανδημία του κορονοιού που βρίσκεται σε εξέλιξη, επιρρεάζοντας πολυεπίπεδα, πιθανότατα θα ασκήσει και αυτή ορισμένες επιδράσεις (και) στο συγκεκριμένο ζήτημα στην γενική του διαμόρφωση, ενώ υπενθυμίζει με έντονο τρόπο την ανάγκη άμεσης και επαρκούς λήψης μέτρων προστασίας και υγειονομικής φροντίδας στους προσφυγικούς πληθυσμούς. Είναι σαφές ότι τραγικά  θύματα σε αυτό το ρευστό και περίπλοκο σκηνικό συμφερόντων και πολιτικών σκοπιμοτήτων, αποτελούν τα εκατομμύρια των προσφύγων και μεταναστών, που βγήκαν στους άγνωστους δρόμους μιας μεγάλης και αβέβαιης μετακίνησης, στο πλαίσιο της εύλογης επιδίωξης τους για οικογενειακή και ατομική επιβίωση, ασφάλεια και μια καλύτερη ζωή, μέσα από διαδρομές εμπόλεμων ζωνών και εξαθλιωμένων περιοχών.

2) Οι πολεμικές εξελίξεις στην Συρία, με την ήττα του ΝΑΤΟ και την νίκη της κυβέρνησης Άσαντ και των συμμάχων της, βρίσκονται σε μια πορεία ολοκλήρωσης που σαν οριστικό τέλος πρέπει να έχει την ολοκληρωτική απελευθέρωση των εδαφών του Συριακού κράτους και την αποχώρηση κάθε δύναμης εισβολής. Παράλληλα, η Τουρκία του Ερντογάν βγαίνει αργά, αλλά σαφώς αποδυναμωμένη σε σχέση με τις μεγάλες επιδιώξεις της στην εκεί περιοχή, αλλά και στα υπόλοιπα μέτωπα άμεσης εμπλοκής της ( Αίγυπτος – Λιβύη κλπ).  Αποδυναμωμένη στο στρατιωτικό, πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο και με τραυματισμένη, όχι όμως νεκρή, την “ειδική” σχέση συνεργασίας με την Ρωσία που αναπτύχθηκε πολύπλευρα τα προηγούμενα χρόνια. Παραμένει όμως δεδομένο ότι το Κουρδικό συνεχίζει να αποτελεί  το κεντρικό πρόβλημα, το μεγαλύτερο – ομολογημένο – ζήτημα και διακύβευμα της τουρκικής ηγεσίας και της τουρκικής αστικής τάξης, διακύβευμα που κυριαρχεί – ηγεμονεύει καθοριστικά στην πολιτική της, χωρίς  αυτό να σημαίνει εγκατάλειψη από την τουρκική ηγεσία παραδοσιακών μετώπων επιθετικής διεκδίκησης και “διαπραγμάτευσης” σε Αιγαίο – Ανατολική Μεσόγειο – Βαλκανική και αλλού. Είναι πλέον ορατή μια προσπάθεια και ιχνιλάτηση επι”στροφής” του τιμονιού της γενικότερης πολιτικής της Τουρκίας προς μια δυναμική και αναβαθμισμένη, εάν αποδειχθεί εφικτό, επαναπροσέγγιση με τα ευρωατλαντικά κέντρα, που τα προηγούμενα χρόνια, τουλάχιστον φαινομενικά, παρουσίασε τις γνωστές διαταραχές, παρότι δική μας σταθερή εκτίμηση ήταν και είναι πως η Ερντογανική Τουρκία δεν έπαψε ποτέ να αποτελεί ενεργό τσομπανόσκυλο του ΝΑΤΟ στην περιοχή. Η επιλογή αυτή εκφράστηκε αρκετά επίσημα στις τελευταίες επαφές Ερντογάν στην Ευρώπη και κυρίως στις πρόσφατες συνομιλίες Ερντογάν με Μέρκελ – Μακρόν – Τζόνσον, γεγονός που δείχνει, ανάμεσα στα άλλα, ότι οι ευρωατλαντικές ηγεσίες έχουν ήδη εισχωρήσει για τα καλά σε ένα νέο παζάρι με την Τουρκία, παζάρι που άλλωστε δεν είχε διακοπεί ποτέ, ούτε στο επίπεδο ΗΠΑ – ΝΑΤΟ – ούτε σε αυτό της ΕΕ, στη βάση της συνθήκης ΕΕ – Τουρκίας, αλλά και των ευρύτερων οικονομικών, εμπορικών, στρατιωτικών και πολιτικών τους διασυνδέσεων. Στην διαδικασία αυτή έρχονται να προστεθούν οι, καθόλου τυχαίες, δηλώσεις – αναφορές Τσαβούσογλου πως “τα σύνορα της Ευρώπης – ΕΕ είναι τα ανατολικά σύνορα της Τουρκίας” – δηλώσεις προς πολλούς αποδέκτες, ένας από αυτούς, αυτονόητα η ελληνική πολιτική ηγεσία που κινείται επίμονα και μονοδιάστατα με βάση την  πολιτική  των κοινών “ελληνο – ευρωπαϊκών συνόρων” (που επαναδιατυπώθηκε βέβαια, κάπως χαλαρά, και στην πρόσφατη σύνοδο της ΕΕ). Οι δηλώσεις αυτές του Τσαβούσογλου ασφαλώς δεν έγιναν τυχαία, έγιναν για να αποτελέσουν και ένα “ενδιαφέρον” μήνυμα νέας “διαθεσιμότητας” προς τα επιτελικά κέντρα του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Την ίδια ώρα, και για την ώρα τουλάχιστον, εξελίσσεται και μια αξιοπρόσεκτη αναδιάταξη – σε σχέση με τη χώρα μας – της τουρκικής πολιτικής στο επίκαιρο ζήτημα της εργαλειοποίησης των εκατομμυρίων προσφύγων που βρίσκονται στα εδάφη της, αναδιάταξη που δρομολογήθηκε πριν την επίσημη έναρξη της κρίσης του κορονοιου και την επιβολή έκτακτων μέτρων στην δική μας περιοχή, που περιλαμβάνει από την μια μεν τα γνωστά γεγονότα με το άνοιγμα “προσφυγικού μετώπου” στον Έβρο, από την άλλη τον – με πολιτική εντολή – σαφή περιορισμό, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, των προσφυγικών ροών στα νησιά του Αιγαίου.. Μια νέα σοβαρή εξέλιξη, η – επίσης με τουρκική κρατική επίβλεψη – εκκένωση του καταυλισμού του Παζάρκουλε, απέναντι από τις Καστανιές Έβρου, που αποτελούσε την βασική εστία έντασης εκεί, έρχεται να συμπληρώσει την νέα, διαφορετική  εικόνα για το προσφυγικό – μεταναστευτικό, που διαμορφώνεται στην παρούσα φάση, τουλάχιστον στο ελληνοτουρκικό συνοριακό πεδίο.. Οι νέες δηλώσεις του Τούρκου υπουργού εσωτερικών Σοϊλού, πως οι πρόσφυγες “δεν θα εμποδιστούν” να επιστρέψουν στο Παζάρκουλε μετά την λήξη της πανδημίας, μένει να επιβεβαιωθούν με βάση τα τότε δεδομένα.. Δική μας γενικότερη εκτίμηση είναι πως στενές ερμηνείες σχετικά με το πλαίσιο διαπραγμάτευσης του Ερντογάν με την ΕΕ, που επικεντρώνουν αποκλειστικά σε οικονομικά οφέλη της Τουρκίας, δεν είναι επαρκείς όχι γιατί δεν έχουν ισχύ, αλλά γιατί δεν αποτυπώνουν με ακρίβεια και σε βάθος το πραγματικό, το καταφανώς ευρύτερο περιεχόμενο της συζήτησης και της διαπραγμάτευσης που εξελίσσεται ανάμεσα στην Τουρκία και τα ευρωατλαντικά ηγετικά κλιμάκια.

3) Η οριστική νίκη των Συριακών κυβερνητικών δυνάμεων, με ολοκληρωτική απελευθέρωση – επανάκτηση των εδαφών στο σύνολο της Συριακής επικράτειας, χωρίς τις γκρίζες ζώνες που διεκδικεί ο Ερντογάν στην περιοχή του Ιντλίμπ και αλλού, και πλήρης αποχώρηση των τουρκικών δυνάμεων εισβολής στη Συρία και μαζί τους των ισλαμιστικών συμμοριών που στηρίζονται από την Άγκυρα, αποτελεί μια πρώτη βασική προϋπόθεση για την ουσιαστική ειρήνευση – ομαλοποίηση της κατάστασης και την έναρξη διαδικασιών για τον πραγματικό περιορισμό των προσφυγικών ροών και την σταδιακή επιστροφή προσφύγων πίσω, στις περιοχές προέλευσης τους. Καθώς κρίσιμο κατεπείγον θέμα αποτελεί η διαχείριση και γενικά  το μέλλον αναφορικά με τα εκατομμύρια προσφύγων που είναι συγκεντρωμένοι και εγκλωβισμένοι στην τουρκική επικράτεια, η συνεχιζόμενη εμπλοκή και στήριξη των ΗΠΑ – ΝΑΤΟ – ΕΕ στα παιγνίδια του Ερντογάν στην εκεί περιοχή, με στόχευση την  διατήρηση δυνατοτήτων σχετικής αναμόχλευσης και άσκησης πίεσης στα Συριακά εδάφη, καθυστερεί  τις διαδικασίες ειρήνευσης και σταδιακής δρομολόγησης διαδικασιών εξομάλυνσης – επίλυσης του τεράστιου προσφυγικού ζητήματος. Το ίδιο ισχύει και για την περίπτωση της Λιβύης, που αποτελεί ένα άλλο μεγάλο θέμα, άμεσα όμως συνδεδεμένο με το γενικότερο πρόβλημα. Δεν είναι καθόλου τυχαία, αντίθετα είναι χαρακτηριστική, η πρόσφατη καταγγελία – Ρηματική Διακοίνωση της Αιγύπτου στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ (10 Μάρτη 2020) για άμεση σχέση και ευθύνη της Τουρκίας στην οργανωμένη μεταφορά ισλαμιστών – τζιχαντιστών στα Λιβυκά εδάφη με τις συνέπειες που έχουν αυτές οι μεθοδεύσεις στην εκεί περιοχή. Επαναλαμβάνουμε την σταθερή θέση μας, πως η πλήρης ήττα της πολιτικής που δρομολόγησαν και υλοποίησαν τα ιμπεριαλιστικά κέντρα, της πολιτικής των επεμβάσεων – παρεμβάσεων και  πολέμων, αποτελεί την κύρια προϋπόθεση για το πέρασμα στην φάση της ομαλότητας που είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση – εξομάλυνση του προσφυγικού – μεταναστευτικού. Πάγιο και άμεσο αίτημα σε αυτή την κατεύθυνση και προς το συμφέρον της χώρας μας, είναι η άμεση επαναλειτουργία της Συριακής πρεσβείας στην Αθήνα, που παραμένει κλειστή εδώ και πολλά χρόνια με ευρωατλαντική εντολή και η πλήρης αποκατάσταση των διπλωματικών μας σχέσεων με το Συριακό κράτος και την κυβέρνηση του, η δυναμική και απευθείας συνεργασία της Ελλάδας με την Συρία και την κυβέρνηση της στην κατεύθυνση των μέτρων επίλυσης του προσφυγικού – μεταναστευτικού.

4) Τα γεγονότα στον Έβρο, αποτέλεσαν, χωρίς καμιά αμφιβολία, μια μεθοδευμένη χρησιμοποίηση, εργαλειοποίηση, όπως συνηθίζεται να λέγεται, εκ μέρους της τουρκικής ηγεσίας, του προσφυγικού ζητήματος στο πλαίσιο δικών της η και ευρύτερων ευρωατλαντικών σχεδιασμών και αναδιατάξεων πολιτικής. Χωρίς αμφιβολία επίσης, η χώρα μας, όπως κάθε χώρα, σαν γενική αρχή, έχει και πρέπει να έχει, όχι μόνο το αυτονόητο και νόμιμο δικαίωμα, αλλά και την υποχρέωση άσκησης κυριαρχικών δικαιωμάτων απέναντι σε οργανωμένη συνοριακή παραβίαση, πολύ περισσότερο όταν αυτή είναι φανερά συντονισμένη και μεθοδευμένη από άλλο κράτος. Αυτά όμως τα σοβαρά δεδομένα και ζητήματα, που αφορούν την γενική αρχή προστασίας εθνικής – εδαφικής κυριαρχίας, έχουν μεγάλη απόσταση τόσο από επικίνδυνες θεατρικές παραστάσεις έξαλλου εθνικισμού και αχρείαστου επικίνδυνου μιλιταρισμού, όσο και από συγκυριακές πολιτικές δημαγωγίες που δεν αντέχουν στο χρόνο και σύντομα ανατρέπονται από την πραγματικότητα. Το υπαρκτό δράμα των εκατομμυρίων προσφύγων και μεταναστών είναι ένα συγκεκριμένο πρόβλημα που ζητά λύσεις και διεξόδους και δεν είναι επιτρεπτό να συσκοτιστεί μέσα στην ομίχλη οποιασδήποτε αντιπαράθεσης η εργαλειοποίησης, όπως και οι κανόνες διεθνούς δικαίου δεν υποστέλλονται – ούτε διαγράφονται εντός οποιουδήποτε κλίματος πραγματικής η τεχνικής οξύτητας. Επισημαίνουμε ότι πέρα από τα μεγάλα λόγια που μπορούν εύκολα να αναδιατυπωθούν η να ξεχαστούν, ο μεγάλος κίνδυνος για την χώρα μας, την Ελλάδα, είναι η  μόνιμη εμπλοκή της, ο εγκλωβισμός της σε οργανωμένους ευρωατλαντικούς σχεδιασμούς που θα την καταστήσουν πάγιο συστατικό μέρος του ζητήματος με ότι ήδη σημαίνει αυτό, αλλά και με ότι μπορεί να σημάνει σε πρακτικό επίπεδο και σε βάθος χρόνου, καθώς θα παρουσιάζεται και θα “πολιτογραφείται”  το προσφυγικό – μεταναστευτικό σαν ένα ακόμα κεφάλαιο ελληνοτουρκικής διαφοράς και όχι σαν ένα ευρύτερο διεθνές και ευρωπαϊκό ζήτημα, όπως πράγματι είναι, ένα ζήτημα που χρειάζεται άμεσες λύσεις, λύσεις και απαντήσεις ουσίας, δικαιοσύνης και ανθρωπισμού. Τόσο οι συνθήκες του Δουβλίνου, όσο και η συνθήκη ΕΕ – Τουρκίας συγκροτούν ένα σκληρό αντιδραστικό πλαίσιο που προκαλεί τεράστια προβλήματα όχι μόνο στους πρόσφυγες αλλά και στην δική μας χώρα. Καθώς οι ντόπιες αντιδραστικές πολιτικές δυνάμεις υπηρετούν πιστά αυτό το αισχρό και επικίνδυνο πλαίσιο που βρίσκεται σε ισχύ, καθήκον του ελληνικού λαού, του κινήματος αντίστασης, του αριστερού προοδευτικού κινήματος, είναι η επίμονη και σταθερή πολιτική διεκδίκηση της κατάργησης του.

5) Το προσφυγικό – μεταναστευτικό στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και Αφρικής, είναι ένα ζήτημα, επαναλαμβάνουμε, σε διαρκή εξέλιξη. Πρόκειται  για  – αντικειμενικά πλέον – ενιαίο ζήτημα και όχι για διαφορετικά μεγέθη, όπως επιχειρειρούν μεθοδικά να το παρουσιάσουν κατά καιρούς αντιδραστικοί και φασιστικοί κύκλοι προπαγάνδας, καθώς έχει κοινή αιτία και ρίζες τόσο στην εμφάνιση του, όσο και στην τεράστια διόγκωση που έχει παρουσιάσει. Η κλιμάκωση των ιμπεριαλιστικών πολέμων τα τελευταία 30 χρόνια, με την μορφή των ένοπλων επεμβάσεων σε χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής ( Ιράκ – Αφγανιστάν – Λιβύη – Συρία κλπ)  σε συνδυασμό με τις ασταμάτητες επιδιώξεις καταλήστευσης και εκμετάλλευσης των πλουτοπαραγωγικών εφοδίων αυτών των περιοχών από πολυεθνικές και άλλα συμφέροντα, συγκροτούν τον πυρήνα της τεράστιας έξαρσης του προβλήματος της μαζικής φυγής, του μαζικού ξεσπιτώματος εκατομμυρίων ανθρώπων, στο πλαίσιο της μεγάλης αποσταθεροποίησης που προκλήθηκε. Όποιες άλλες απόπειρες “ερμηνείας” δεν είναι ούτε αξιόπιστες, ούτε φυσικά πρωτεύουσας σημασίας, καθώς δεν απαντούν στα σαφή και αμείλικτα ερωτήματα της σύγχρονης πραγματικότητας. Η μεγάλη αποσταθεροποίηση της ευρύτερης περιοχής που “τροφοδοτεί” σήμερα το προσφυγικό – μεταναστευτικό ζήτημα, πραγματοποιήθηκε συστηματικά και σε βάθος χρόνου και είχε σαν περιεχόμενο ένα ογκώδες σύνολο ιμπεριαλιστικών αποσταθεροποιητικών ενεργειών, όπως την ανατροπή μη επιθυμητών κυβερνήσεων μέσω ανοιχτών ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων ( Ιράκ – Λιβύη – Συρία), την μεθοδευμένη αναμόχλευση του ισλαμικού φονταμενταλισμού, των θρησκευτικού τύπου αντιπαραθέσεων ανάμεσα στους πληθυσμούς που πυροδότησε και ενίσχυσε τις γνωστές ισλαμιστικές ομάδες, την διαμόρφωση ευνοϊκών συνθηκών και την στήριξη σε αντιδραστικές πολιτικές δυνάμεις και αστικές τάξεις της περιοχής (πχ Ερντογάν – Τουρκία) να αναβαθμίσουν την εμπλοκή τους στις εξελίξεις, να δράσουν τυχοδιωκτικά και να διεκδικήσουν μεγαλύτερα κομμάτια στην περιοχή στο πλαίσιο μιας εκτεταμένης ιμπεριαλιστικής λεηλασίας. Το ΝΑΤΟ (ΗΠΑ – ΕΕ) και συνολικά το ευρωατλαντικό σύστημα, στο οποίο συμμετέχει και η χώρα μας, με τις στρατιωτικές και πολιτικές υποδομές του, υπήρξε και συνεχίζει να είναι ο βασικός πρωταγωνιστής και εκτελεστής αυτού του μακρόχρονου σχεδιασμού και ξεκάθαρα ο βασικός υπεύθυνος της ραγδαίας έξαρσης του προσφυγικού – μεταναστευτικού.

6) Στο πλαίσιο αυτής της ιμπεριαλιστικής εκστρατείας αποσταθεροποίησης και λεηλασίας που συνεχίζει να υφίσταται, παρά τα τεράστια κοινωνικά προβλήματα που δημιουργεί αλλά και τις ήττες που έχει υποστεί, κρίσιμος παράγοντας των ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών είναι η αποδυνάμωση, το σκληρό χτύπημα των δυνάμεων και κινημάτων λαϊκής αντιιμπεριαλιστικής αντίστασης στην ευρύτερη περιοχή. Αυτό το χτύπημα κλιμακώνεται, σε αγαστή συνεργασία όλων των κυβερνήσεων του ευρωατλαντικού ιμπεριαλιστικού τόξου, εισάγοντας και κλιμακώνοντας μια νέα περίοδο αυταρχισμού και φασιστικοποίησης. Αυτή η ιμπεριαλιστική πολιτική έγινε ήδη πλήρως ορατή το αμέσως προηγούμενο διάστημα, απέναντι και στα δύο μεγάλα και εμβληματικά λαϊκά απελευθερωτικά κινήματα της περιοχής, το Παλαιστινιακό, με ακραία υποστήριξη των ισραηλινών θέσεων και το Κουρδικό κίνημα με ανοιχτή στήριξη των τουρκικών επιδιώξεων, με κύριο και καταρχήν πρωταγωνιστή τις ΗΠΑ. Είναι πλέον ξεκάθαρο πως οι λαοί της ευρύτερης περιοχής βρίσκονται απέναντι σε μια νέα φάση αναδιάταξης της ιμπεριαλιστικής πολιτικής, εντός της οποίας και σε άμεση επίδραση βρίσκεται, ανάμεσα σε άλλα, και το προσφυγικό – μεταναστευτικό ζήτημα.