Άρθρο: Διαχείριση απορριμμάτων: Υπάρχει πρόταση -διέξοδος

άρθρο – παρέμβαση του Μάριου Άνθη
μέλους της γραμματείας ΣΥΡΙΖΑ
και μέλους του ιδρυτικού πυρήνα της ΕΝΑΚ


Κέρκυρα 16 -6 - 2008

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ : ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΡΟΤΑΣΗ – ΔΙΕΞΟΔΟΣ .

Όταν η κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Κούβας ανάθεσε στον Ερνέστο ( Τσε ) Γκεβάρα καθήκοντα Διοικητή της κεντρικής τράπεζας της χώρας, διάφοροι ενοχλήθηκαν. Διότι – ήταν αλήθεια – ο Τσε ήταν «τεχνοκρατικά»και «επιστημονικά» μη σχετικός με τα «οικονομικής φύσης» θέματα που αφορούν τις δραστηριότητες ενός τραπεζίτη. Στις επίμονες ερωτήσεις διαφόρων αμφισβητιών, του ύφους «τι είστε κ. Γκεβάρα;» ο Τσε απαντούσε με γκεβαρική θυμοσοφία: «Είμαι κομμουνιστής» εννοώντας ότι η ευρύτερη συγκρότηση ενός ταλαντούχου ανθρώπου σε συνδυασμό με τη πολιτική του βούληση και κατεύθυνση είναι οι προϋποθέσεις που κάνουν τη διαφορά στη παραγωγή πολιτικού -κοινωνικού έργου. Χωρίς να έχουμε πρόθεση να μειώσουμε την αξία και τη χρησιμότητα των τεχνικών και τεχνοκρατών, χωρίς επιπλέον διάθεση ανοίγματος «μετώπου» μαζί τους μπορούμε να πούμε ότι μερικές φορές μοιάζουν πολύ με τους συναδέλφους τους δικηγόρους. Αυτά που λένε έχουν να κάνουν – κυρίως – με το είδος της υπόθεσης που υπερασπίζονται Την παραπάνω παρατήρηση, θα ήθελα να την λάβει υπόψη (ως καλοπροαίρετη κριτική) το ΤΕΕ Κέρκυρας που – κρίμα – σε δύσκολη στιγμή, με τα ΜΑΤ να ζώνουν τη Λευκίμμη, έσπευσε να εκδώσει ανακοίνωση υπέρ του ΧΥΤΑ – χωματερής στα Μεσοράχια. Έτσι, βιάστηκαν να ξεκαθαρίσουν τη θέση και τη συμμετοχή τους στο μπλοκ εξουσίας, μαζί με τους δημάρχους των ΜΑΤ και την κυβέρνηση των ΜΑΤ. Μόνο που το πραγματικό ματ (όρος σκακιστικός) το κάνει ο Λευκιμμιώτικος και γενικότερα Κερκυραϊκός λαός (Τεμπλόνι κ.λ.π.) που με την ηρωική αντίσταση του γράφει ιστορία, προσφέροντας θετική υπηρεσία στο τόπο μας και στις επόμενες γενιές που θα ζήσουν εδώ.

Πριν ένα μήνα ο υφυπουργός κ. Νάκος ζήτησε υποκριτικά από τις επιτροπές αγώνα να καταθέσουν πρόταση για τα απορρίμματα. Φυσικά, η ευθύνη μιας τέτοιας διαδικασίας ανήκει στις κρατικές υπηρεσίες και στους εντεταλμένους συμβούλους του κράτους όπως το ΤΕΕ. Σήμερα, ξέρουμε με βεβαιότητα τη δική τους πρόταση. Αυτή είναι ο ΧΥΤΑ, τα ΜΑΤ, η βία, οι συλλήψεις, μια νεκρή, μια περιοχή που θυμίζει τη πράσινη ζώνη της Βαγδάτης. Όμως, όλοι εμείς που είμαστε απέναντι σε αυτούς, έχουμε ευθύνη αποκλειστικά στους εαυτούς μας και στο τόπο μας να διαμορφώσουμε μια συγκροτημένη ενιαία πρόταση στο πρόβλημα της διαχείριση των απορριμμάτων. Μια πρόταση που όλοι μαζί ενωτικά και αγωνιστικά θα διεκδικήσουμε με στόχο να γίνει άμεσα πράξη. Μια πρόταση που θα εδράζεται στις παρακάτω αδιαπραγμάτευτες αρχές: α) όχι ΧΥΤΑ – χωματερές β) περιβαλλοντική προστασία ποιοτική, βιώσιμη, μακρόχρονη γ) ολοκληρωμένη διαχείριση με τις νέες τεχνολογίες στην υπηρεσία του περιβάλλοντος.

Οφείλουμε να σημειώσουμε ότι έχουμε πετύχει ήδη μια σημαντική νίκη. Η θέση για την ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ( Ο.Δ) έχει κερδίσει ευρύτατη αποδοχή τουλάχιστον ρητορικά. Όμως η Ο.Δ.ως θέση πρέπει να αποκτήσει πιο συγκεκριμένο και πιο σαφές περιεχόμενο. Είναι άμεση ανάγκη να ξεκαθαριστεί, όσο είναι δυνατό, η μορφή και το περιεχόμενο της Ο.Δ. που διεκδικούμε. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ούτε στιγμή ότι υπάρχουν δυνάμεις και κέντρα που ποντάρουν στην έλλειψη πρακτικής εναλλακτικής λύσης προκειμένου να περάσουν οι ΧΥΤΑ (και οι παραλλαγές των ΧΥΤΑ) ως η μοναδική πρόταση πάνω στο τραπέζι. Είναι τα ίδια κέντρα που περιμένουν μήπως «κουραστεί» το κίνημα, τα ίδια κέντρα που επενδύουν και καλλιεργούν ψευτοτοπικιστικές αντιθέσεις. Όμως το πρόβλημα έχει φθάσει στα όριά του. Απαιτεί άμεση λύση .

ΠΡΟΤΑΣΗ ΔΙΕΞΟΔΟΥ

Αρχικά ορισμένα ενδεικτικά στοιχεία σχετικά με το πλαίσιο.
Εάν στα αμέσως επόμενα χρόνια δεν αντικαταστήσουμε – ως χώρα – τους ΧΥΤΑ με αποδεκτούς τρόπους επεξεργασίας , η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε) απειλεί με πρόστιμα που φθάνουν τα 17ευρώ ανά τόνο σκουπιδιών .Η Ελλάδα «παράγει» 3,5 εκατομμύρια τόνους ετησίως, με ρυθμό αύξησης 3% ανά έτος ! (ΒΗΜΑ 6/5/07). Η ανακύκλωση στη χώρα μας δεν ξεπερνά το 8%, το χαμηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε. όταν η Ε.Ε. ζητά να φθάσουμε στο 55% άμεσα!

Το Ελληνικό Δημόσιο σπαταλά δισεκατομμύρια ευρώ σε ιδιώτες και επιστημονικά ιδρύματα της χώρας για μελέτες. Η Ε.Ε. στέλνει (εδώ και χρόνια) άλλα τόσα δισεκατομμύρια που «τρώγονται» στην εθνική επικράτεια. Επί της ουσίας δεν αλλάζει τίποτε, ενώ αυτές οι χρηματοδοτήσεις θα μπορούσαν να λύσουν πολλά προβλήματα ( ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 23/3/08) .
Στη χώρα μας, στο τομέα των απορριμμάτων, λειτουργούν μεγάλες και πολυπλόκαμες μαφίες με πολιτικά ερείσματα και οικονομικά οφέλη (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 23/3/08) και παράλληλα ολοένα και εντείνουν τη παρουσία τους ελληνικές και ξένες πολυεθνικές κατασκευαστικές του τομέα διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Η ελληνική αγορά διαχείρισης αποβλήτων εκτιμάται σε περίπου 500 εκ. ευρώ ετησίως ενώ η Lamda Development του ομίλου Λάτση που δημιουργεί θυγατρική στα απόβλητα, υπολογίζει τις «απαιτούμενες επενδύσεις για την επεξεργασία» σε 2,25 δις. ευρώ μέχρι το 2015 (EURO2day-7/5/07).

Ένα σαφέστατο συμπέρασμα εξάγεται από τα παραπάνω: Οι ΧΥΤΑ αποτελούν ξεκάθαρα παρελθόν. Τότε τι συμβαίνει στη Λευκίμμη; Γιατί φτιάχνουν ΧΥΤΑ;

Επίσης, οι αναφορές και οι ελπίδες στην ανακύκλωση και τη διαλογή είναι – μάλλον – αντιρρεαλιστικές σε σχέση με τις ελληνικές συνθήκες, τη νοοτροπία που κυριαρχεί , τις υποδομές, τις χρονικές προθεσμίες των κοινοτικών οδηγιών. Διαλογή - ανακύκλωση (απαραίτητες) πρέπει να μπουν σε πιο χρηστική βάση. Παράλληλα, όπως διαφαίνεται, υπάρχουν και διατίθενται οι πόροι , οι χρηματοδοτήσεις για την ουσιαστική αντιμετώπιση του προβλήματος , αρκεί να θέλουμε να διεκδικήσουμε .

Ένα δεύτερο συμπέρασμα: Το πρόβλημα της διαχείρισης των αποβλήτων έχει οικονομικές – πολιτικές , ακόμα και ιδεολογικές πτυχές. Μιλάμε για ένα ακόμα «φιλέτο» του κατασκευαστικού κεφαλαίου , για αντιθέσεις συμφερόντων και κυκλωμάτων. Όμως, στην αυτονομία του το ζήτημα, ως εκρηκτικό πρόβλημα που αφορά τη κοινωνική λειτουργία , το δημόσιο – λαϊκό συμφέρον , είναι σαφώς και ένα πρόβλημα τεχνικό , που πρέπει να δούμε συνδυαστικά με τις άλλες παραμέτρους . Αυτό σημαίνει ότι η Κέρκυρα χρειάζεται μια αποφασιστική και ΚΑΘΑΡΗ ΛΥΣΗ, χρειάζεται ΜΙΑ και ΜΟΝΑΔΙΚΗ εγκατάσταση διαχείρισης – επεξεργασίας που να λειτουργεί σε ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΠΛΗΡΟΥΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ και να αποτελεί ΔΗΜΟΣΙΑ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ .

Μόνο με την προϋπόθεση της μονάδας ολοκληρωμένης διαχείρισης μπορεί να διασφαλιστεί η περιβαλλοντική προστασία και να αντιμετωπιστεί δραστικά η περιβαλλοντική καταστροφή. Οι άλλες «λύσεις» ανακυκλώνουν το πρόβλημα και μαζί του τα διάφορα συμφέροντα . Η καθαρή λύση της κατασκευής μονάδας – εργοστασίου ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων (ΜΟΔΑ) απελευθερώνει τις ακατάλληλες και περιβαλλοντικά επιβαρυμένες περιοχές του νομού ( Τεμπλόνι – Λευκίμμη κλπ.) ενώ τοποθετεί το Νομαρχιακό Χωροταξικό Σχεδιασμό σε ριζικά διαφορετική βάση. Γιατί η ορθολογική χωροθέτηση μίας ΜΟΔΑ είναι διαφορετική διαδικασία τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά.

Άλλωστε οι ανοιχτοί , ελεύθεροι , καθαροί χώροι είναι το σημερινό ζητούμενο . Όπως το ελάχιστο (minimum) με την καλύτερη απόδοση, είναι το σύγχρονο ζητούμενο στις κατασκευές κοινής ωφέλειας. Αυτή την λογική ακολουθούν οι προηγμένες πόλεις και περιοχές σε όλο τον πλανήτη για να διασφαλίσουν περιβάλλον και ποιότητα ζωής.

Στα τέλη Απριλίου 2007 το κεντρικό Τεχνικό Επιμελητήριο της χώρας μας (ΤΕΕ) έδωσε το πόρισμα τις μελέτης του για την διαχείριση των απορριμμάτων. Το κεντρικό πνεύμα της έκθεσης του ΤΕΕ είναι: Χρειάζεται ένα νέο εθνικής εμβελείας σχέδιο που θα περιορίζει των αριθμό και το μέγεθος των υποδομών και ταυτόχρονα θα συνδυάζει τις κατάλληλες τεχνολογίες. Εκτίμησε το κόστος του προγράμματος σε 400-500 εκατ. ευρώ και παρουσίασε τις πρακτικές διαδικασίες υλοποίησης.(ΒΗΜΑ 6/5/07). Παράλληλα το ΤΕΕ προχώρησε σε ειδικότερη αξιολόγηση των τεχνολογιών που υπάρχουν σήμερα στη επεξεργασία Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ).

Συνοπτικά τις αναφέρουμε.

α) Αερόβια μηχανική και βιολογική
β) Βιολογική ξήρανση
γ) Στοιχειομετρική καύση
δ) Πυρόλυση και αεριοποίηση.

Εμείς και στο πλαίσιο της ΕΝΑΚ, προσπαθήσαμε να συγκεντρώσουμε τις περισσότερες δυνατές πληροφορίες και στοιχεία, προκειμένου να καταθέσουμε μια συγκεκριμένη πρόταση-συμβολή στην κοινή προβληματική. Μία πρόταση ρεαλιστική και ουσιαστικά συμβατή με το πρόβλημα και τις ειδικές συνθήκες της Κέρκυρας. Μια πρόταση που να προσφέρει ορθολογική λύση, τέτοια, πού να αφήνει πίσω μας το σημερινό φαύλο κύκλο. Μία πρόταση που θα διευρύνει τους ορίζοντες της γνώσης και της προβληματικής των αρμόδιων φορέων που-τελικά-θα αποφασίσουν, με ορθολογικό-προοδευτικό ή με συντηρητικό και καταστροφικό πνεύμα. Εκτιμούμε λοιπόν:

Οι ΧΥΤΑ και οι διάφορες παραλλαγές τους δεν θα αποδώσουν, θα διαιωνίσουν το πρόβλημα και θα ενισχύσουν την συμμετοχή των ιδιωτικών συμφερόντων στο μηχανισμό διαχείρισης. Οι «ΧΥΤΥ» θεωρούνται ακόμα και από την ΕΕ ως η χειρότερη αποδεκτή λύση.
Η διαλογή – ανακύκλωση πρέπει να ενισχυθεί πρακτικά και κοινωνικά, όμως δεν μπορεί άμεσα να λειτουργήσει αποτελεσματικά στους 200 τόνους σκουπιδιών (ημερησίως) του Νομού μας.

Ο κίνδυνος αδιεξόδου είναι υπαρκτός και σοβαρός.

Η επιλογή Μονάδας ολοκληρωμένης διαχείρισης συνιστά, λυτρωτική, καθαρή , συγκροτημένη λύση που κόβει το γόρδιο δεσμό οριστικά. Η Μονάδα, μας απελευθερώνει κυριολεκτικά, ενώ μπορεί να κατασκευαστεί σύντομα, με λογικό οικονομικό κόστος και εύκολη χωροθέτηση αφού απαιτεί ελάχιστα στρέμματα.

Υπάρχουν διάφορες νέες τεχνολογίες που μπορούν να μελετήσουν οι θεσμικοί φορείς. Μία από τις πλέον ενδιαφέρουσες ( για την περίπτωση της Κέρκυρας ) είναι αυτή της επεξεργασίας μη διαχωρισμένου ρεύματος Αστικών Στερεών Αποβλήτων ( ΑΣΑ). Το βιοδιασπούμενο οργανικό κλάσμα του ρεύματος ΑΣΑ μετατρέπεται σε βιοαέριο υψηλής ποιότητας, σε εδαφοβελτιωτικό και βιολογικά παραγόμενο νερό, ενώ ανακτάται το μεγαλύτερο ποσοστό των μη βιοδιασπούμενων υλικών ( μέταλλα, γυαλί, πλαστικό, κλπ). Τα οργανικά κομποστοποιούνται. Η τεχνολογία αυτή έχει σαν βάση συνδυασμό μεθόδων διαχωρισμού βαρύτητας σε υδάτινο περιβάλλον και αναερόβια χώνευση. Μηδενίζει την ανάγκη διαχωρισμού του εισερχόμενου ρεύματος στερεών αποβλήτων και διασφαλίζει αξιοποίηση- ανάκτηση των απορριμμάτων σε ποσοστό 95%.

Ο τεχνικός προβληματισμός όμως, μπορεί σίγουρα να γίνει ευρύτερος και πλουσιότερος αρκεί να εκφραστεί η απαιτούμενη πολιτική βούληση των αρμόδιων κρατικών και θεσμικών φορέων.

Κατεβάστε το συνημμένο αρχείο: diaheirisi_aporrimmatwn__iparhei_protasi_-_diexodos.pdf (application/pdf)