Για Τις Ανεξέλεγκτες Χωματερές Στη Λευκάδα

Λευκάδα, 28 Αυγούστου 2011

Για Τις Ανεξέλεγκτες Χωματερές Στη Λευκάδα

του Δημήτρη Βάρσου,

μέλος του ιδρυτικού πυρήνα της ΕΝΑΚ

Το πρόβλημα των στερεών αποβλήτων εξελίσσεται σε πολύ σοβαρό ζήτημα για όλες τις περιοχές της χώρας και αναμφίβολα και για τις μικρές και μεγάλες νησιωτικές περιοχές. Εδώ, στα Ιόνια Νησιά, είναι γνωστά τα πολύ σοβαρά γεγονότα που δημιουργήθηκαν στη Κέρκυρα, τόσο στη Λευκίμμη όσο και στο Τεμπλόνι, σχετικά με το πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Είναι γνωστοί πανελλαδικά οι αγώνες των κατοίκων ενάντια στους ψεύτο-ΧΥΤΑ που είναι αγώνες για την υγεία, την επιβίωση, αγώνες ενάντια στην εκτεταμένη μόλυνση του περιβάλλοντος. Επίσης πρόσφατα μας απασχόλησαν όλους τα συγκλονιστικά επεισόδια και οι σημαντικοί αγώνες των κατοίκων της Κερατέας με τους ίδιους στόχους, όπως και παλιότερα οι αγώνες των κατοίκων άλλων περιοχών (Γραμματικό, Λιόσια, Μαυροράχη κλπ). Είναι έτσι απόλυτα σαφές ότι το πρόβλημα των στερεών αποβλήτων και η διαχείρισή τους αποτελεί επίκαιρο, ώριμο και οξυμένο θέμα, θέμα με πολλές διαστάσεις, όπως άλλωστε επισημαίνεται από πολλές πλευρές. Είναι επίσης σαφές και αποδεικνύεται από τα μέχρι τώρα αποτελέσματα ότι παραμένει σαν μια ανοιχτή πληγή για τη χώρα μας αφού δεν βρίσκει καμία συγκεκριμένη αντιμετώπιση στο πλαίσιο των κυρίαρχων πολιτικών του συστήματος, αντίθετα ως πρόβλημα αναπαράγεται και οξύνεται ολοένα και περισσότερο.

Στη Λευκάδα το πρόβλημα στερεών αποβλήτων παρουσιάζεται με έντονη και δραματική οξύτητα, αφού οι υποδομές για την αντιμετώπιση του θέματος είναι ανύπαρκτες με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό σχετικά με τις συνέπειες. Το λεγόμενο «σύστημα» των χωματερών (εδώ δεν μιλάμε ούτε καν για ξεπερασμένους και απαρχαιωμένους ΧΥΤΑ!) αποτελεί τον μοναδικό τρόπο «διαχείρισης» του προβλήματος των σκουπιδιών. Και αυτό συμβαίνει σε μία περιοχή της Περιφέρειας Ιονίων Νησιών με διαρκώς ενισχυμένη τουριστική κίνηση και ακόμα ισχυρή αλιευτική δραστηριότητα.

Σήμερα δύο μεγάλες ανεξέλεγκτες χωματερές βρίσκονται γύρω από την Χώρα της Λευκάδας. Η πρώτη στην περιοχή Καλλιγόνι, δίπλα στον δίαυλο, όπου έχει δημιουργηθεί ένας όγκος σκουπιδιών που ξεπερνάει τα 8 μέτρα, σε ελάχιστη απόσταση (μερικών μέτρων) από την θάλασσα, με όποιες συνέπειες μπορεί να έχει αυτό. Η χωματερή αυτή, αντιπροσωπευτικό δείγμα των πολιτικών του σύγχρονου Ελληνικού κράτους, συνορεύει με την μαρίνα της Λευκάδας και απέχει ελάχιστα από την «προστατευμένη» περιοχή Natura των παλιών Αλυκών Αλεξάνδρου, διαμορφώνοντας μια εικόνα ολοκληρωτικά απαράδεκτη. Θα πρέπει να συνυπολογίσουμε ότι η μόλυνση που προκαλεί η χωματερή αυτή μεταφέρεται μέσα στο δίαυλο Λευκάδας και από εκεί στον ιδιαίτερα κλειστό Όρμο Δρεπάνου, και προστίθενται στην επιβάρυνση από τον βιολογικό καθαρισμό και την μαρίνα της Λευκάδας, προκαλώντας σειρά σοβαρών επιπτώσεων με σημαντικές οικολογικές συνέπειες.

Η δεύτερη χωματερή βρίσκεται στη περιοχή Σφακιώτες μέσα σε μια χαράδρα. Ο όγκος των σκουπιδιών που έχει συσσωρευτεί εκεί είναι τόσος που καλύπτει έκταση εκατοντάδων μέτρων, ενώ, κατά μήκος της χαράδρας, τα σκουπίδια φτάνουν τελικά σε απόσταση πολλών χιλιομέτρων, μέχρι και την θάλασσα. Είναι χαρακτηριστικό της κατάστασης ότι η αποστράγγιση των σκουπιδιών στη χαράδρα έχει προκαλέσει εμφανή ρύπανση και στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, όπως διαφαίνεται από το γεγονός ότι το νερό στα πηγάδια όλης της παραθαλάσσιας περιοχής κάτω από τη χωματερή αναδύει έντονες δυσάρεστες οσμές.

Στο πλαίσιο της γενικότερης πολιτικής, ψεύτο-αντιμετώπισης του προβλήματος, πολιτική που εφαρμόζεται γενικότερα και που έχει ως αρχή «να κρύβουμε τα σκουπίδια κάτω από το χαλί του σπιτιού», εντάσσονται και τα μέτρα για «κέντρα μεταφόρτωσης» που θα στέλνουν τα σκουπίδια στο ΧΥΤΑ του Στράτου, της Πάλαιρου κλπ ή κάποια παρόμοια – παραπλήσια «μέθοδο διαχείρισης στερεών αποβλήτων».

Είναι φανερό ότι και στη Λευκάδα, όπως και σε όλα τα Ιόνια Νησιά, όπως και στη χώρα ολόκληρη, το πρόβλημα των στερεών αποβλήτων ενώ διογκώνεται δεν αντιμετωπίζεται. Ακόμα καλύτερα, όταν αντιμετωπίζεται αυτό γίνεται με τη κρατική βία και καταστολή, τα ΜΑΤ, τα δακρυγόνα και τα χημικά ενάντια στους κατοίκους των περιοχών που βγαίνουν στον αγώνα και την αντίσταση.

Σκοπός αυτού του σημειώματος είναι να καταδείξει αυτό το γνωστό πρόβλημα των στερεών αποβλήτων προσθέτοντας στο μεγάλο κεφάλαιό του και ένα κομμάτι που αφορά το οξυμένο θέμα της Λευκάδας. Εμείς – σαν ΕΝΑΚ – έχουμε συστηματικά και επίμονα επισημάνει πολλές πλευρές και διαστάσεις αυτού του σοβαρού προβλήματος, που συνδέεται άμεσα με το εξαρτημένο και συνειδητά καθυστερημένο καπιταλιστικό μοντέλο της χώρας. Μία νέα πολιτική, σύγχρονη και αποτελεσματική, αποδεικνύεται από την εμπειρία ότι προϋποθέτει και ευνοϊκότερους, από ουσιαστική άποψη, πολιτικούς συσχετισμούς στη χώρα μας. Αυτό όμως που αποτελεί πολιτική επιλογή του ελληνικού καπιταλιστικού συστήματος την τελευταία περίοδο προκαλεί ακόμα μεγαλύτερη χειροτέρευση. Μιλάμε για την μεταφορά της λεγόμενης «ευθύνης επίλυσης» και αυτού του προβλήματος στις Περιφέρειες στο πλαίσιο του Καλλικράτη. Έτσι, ξεκάθαρα, πετάνε τη μπάλα στην εξέδρα. Μία άλλη πολιτική, αυτή που εμείς προτείνουμε σχετικά με τα στερεά απόβλητα, έχει τρεις βασικούς άξονες: 1) εθνικός σχεδιασμός για την διαχείριση των αποβλήτων με ικανούς πόρους που θα δρομολογήσουν τις αναγκαίες υποδομές. 2) ορθολογική, επεξεργασμένη και εκτεταμένη χρήση των νέων τεχνολογιών, που εξελίσσονται ραγδαία στον τομέα αυτό με κεντρικό πυρήνα τις σύγχρονες Μονάδες Ολοκληρωμένης Διαχείρισης. 3) εθνικός δημόσιος διάλογος με τους επιστημονικούς και κοινωνικούς φορείς και τα κινήματα αντίστασης ενάντια στους ΧΥΤΑ – χωματερές, που έχουν διαμορφώσει γνώση και εμπειρία πάνω στο συγκεκριμένο πρόβλημα.

Τέλος έχει ιδιαίτερη σημασία να επανέλθει και να υπογραμμιστεί το οξυμένο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Λευκάδα, ως αποτέλεσμα της μακρόχρονης και προκλητικής αδιαφορίας των επίσημων αρχών. Η κυβέρνηση, τα αρμόδια υπουργεία αλλά και η Περιφέρεια Ιονίων Νησιών αντί να φιλολογούν και να αμπελοφιλοσοφούν συσκοτίζοντας το πρόβλημα, περιμένουμε να δούμε με ποιο τρόπο, συγκεκριμένα, θα κινηθούν.